Armia Krajowa – patron naszej szkoły
Nasza szkoła nosi zaszczytne imię Armii Krajowej. 
Działania zmierzające do nadania szkole imienia, w związku ze zbliżającą się 50 rocznicą powstania szkoły, podjęto 26 listopada 1997 roku na wspólnym posiedzeniu Rady Pedagogicznej i rodziców. Zdecydowano, iż szkoła przyjmie imię Armii Krajowej. Społeczność szkolna zwróciła się do Fundacji Teresy i Zdzisława Knoblów z prośbą o ufundowanie szkole sztandaru w ramach akcji „1000 Szkół AK”. 6 maja 1998 roku sztandar został przekazany szkole. Nadanie szkole imienia Armii Krajowej i wręczenia sztandaru odbyło się w dniu 3 października 1998 roku. Akt nadania imienia szkole i akt nadania prawa posiadania sztandaru podpisał Burmistrz Miasta Augustowa pan Leszek Cieślik oraz Przewodniczący Rady Miejskiej pan Zygmunt Ropelewski, którzy byli obecni na uroczystości w kościele p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej w Augustowie. Mszę Świętą odprawił ks. prałat proboszcz parafii Antoni Kochański.
Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową działającą w okresie II wojny światowej na obszarze Polskiego Państwa Podziemnego w granicach
z 1939 r. Latem 1943 roku siły Armii Krajowej liczyły ok. 380 tys. żołnierzy, w tym 10 tys. oficerów. AK podlegała naczelnemu wodzowi, gen. Władysławowi Sikorskiemu, a przez niego Rządowi RP w Londynie. Poprzedniczką Armii Krajowej był Służba Zwycięstwu Polski utworzona 27 września 1939 r. przez gen. Michała Karaszewicza – Tokarzewskiego (dlatego co roku obchodzimy właśnie 27 września Święto Szkoły). 13 listopada tego samego roku, decyzją naczelnego wodza i premiera gen. Władysława Sikorskiego, SZP przekształcono w Związek Walki Zbrojnej. Komendantem głównym ZWZ został gen. Kazimierz Sosnkowski, a od 30 czerwca 1940 r. gen. Stefan Rowecki ps. „Grot”. 14 lutego 1942 r., na bazie ZWZ, powstała Armia Krajowa. Po aresztowaniu gen. „Grota” przez Niemców 30 czerwca 1943 r. dowódcą został gen. Tadeusz Komorowski ps. „Bór”. AK dowodził do kapitulacji powstania warszawskiego, do 2 października 1944 r. Ostatnim komendantem Armii Krajowej był gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” – do rozwiązania AK 19 stycznia 1945 r.
Strukturę terytorialną AK oparto na przedwojennym podziale administracyjnym: obszar – kilka województw, okręg – województwo i obwód – powiat. Komendzie Głównej AK podlegały cztery obszary: białostocki, lwowski, zachodni i warszawski. Pierwszym komendantem rejonu I Augustów był por. Wacław Skabowski, a później por. Piotr Choroszewski. AK na Lipowcu liczyła około 120 żołnierzy i oficerów. Po rozwiązaniu AK w Augustowie powstał obwód Armii Krajowej Obywatelskiej. AKO kontynuowała walkę partyzancką z MO, UB i NKWD. W odwecie w lipcu 1945 roku zarządzono obławę, nazwaną później obławą augustowską. Aresztowano około 2000 osób, a około 602 osób wywieziono do puszczy i rozstrzelano.
Podstawowym zadaniem AK była odbudowa państwa polskiego przez walkę zbrojną, której momentem kulminacyjnym miało być ogólnonarodowe powstanie. AK zakładała trzy etapy walki: w konspiracji, w powstaniu, na froncie. Formami walki konspiracyjnej były m.in. działalność informacyjna: wydawanie czasopism, plakatów, ulotek i ich kolportaż, pisanie antyniemieckich haseł na murach, zrywanie flag niemieckich czy usuwanie z witryn sklepowych zdjęć oficerów niemieckich. Działał też wywiad wojskowy i walka partyzancka. Do ważnych zadań AK należało też szkolenie wojskowe, produkowanie i gromadzenie bronioraz sprzętu wojskowego.
Przez cały czas okupacji ośrodkiem dyspozycji i jednocześnie oporu czynnego była Warszawa. W stolicy, z zaangażowaniem i zapałem, działali też młodzi ludzie, harcerze działający pod kryptonimem „Szare Szeregi”. Oni właśnie przeprowadzili głośną akcję pod Arsenałem, w której harcerski oddział bojowy pionu Kedyw odbił 20 więźniów przewożonych pod konwojem policji niemieckiej. Inne ważne akcje AK w Warszawie to m.in. akcja „Wieniec”, w której wysadzono 7 pociągów na liniach warszawskiego węzła kolejowego czy akcja „Kutschera”, w której dokonano udanego zamachu na szefa SS i policji dystryktu warszawskiego Franza Kutscherę. Pod koniec roku 1943 zostały powzięte przez władze Polski Podziemnej w Warszawie i przez władze naczelne w Londynie decyzje dotyczące Kraju. Komenda Główna Armii Krajowej 20 listopada 1943 roku wydała rozkaz walki z wycofującymi się wojskami niemieckimi, zaś wobec wojsk radzieckich ujawnienia się i występowania jako gospodarze danych terenów. Całej akcji nadano kryptonim „ Burza”. W trakcie „Burzy” oddziały AK stoczyły dziesiątki bitew
i potyczek z Niemcami. Rosjanie zachowywali się wrogo w stosunku do oddziałów AK. ZSRR potraktował akcję jako antyradziecką, w wyniku czego w głąb Rosji deportowano 50 tys. akowców.
W lipcu 1944 roku front zbliżył się do Wisły. Gen. Tadeusz Komorowski wydał rozkaz o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 1700. Po stronie polskiej walczyło 36 tys. słabo uzbrojonych żołnierzy pod dowództwem pułkownika Antoniego Chruściela ps. „Monter”. Mimo pomocy jaką otrzymali z Zachodu w postaci lotniczych zrzutów powstańcy stopniowo tracili kolejne dzielnice. Po 63. dniach bohaterskiej walki Polaków 2 października przedstawiciele Komendy Głównej Armii Krajowej podpisali akt kapitulacji. W odwecie za powstanie warszawskie Niemcy zburzyli Warszawę. Żołnierze
i oficerowie AK poszli do niewoli, a ludność cywilna została wysiedlona do obozu przejściowego, a następnie do obozów pracy przymusowej i obozów koncentracyjnych. Podczas powstania warszawskiego Polacy ponieśli ogromne straty: ok. 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych żołnierzy; ok. 150 – 200 tys. ofiar spośród ludności cywilnej. Przed wyzwoleniem Warszawy w styczniu 1945 roku ok. 85% miasta leżało w gruzach. Zdewastowany lub rozgrabiony został wielowiekowy dorobek kulturalny i materialny wielu pokoleń Polaków. Najdotkliwszą stratą była śmierć wielu tysięcy młodzieży. Powstanie Warszawskie oraz ogólna sytuacja wojenna na przełomie 1944 i 1945 roku spowodowały poważną dezorganizację łączności Armii Krajowej. Wobec istniejących realiów, 19 stycznia 1945 roku gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz rozwiązujący Armię Krajową.
Chroniąc pamięć o żołnierzach Armii Krajowej, także o tych z naszych okolic, oraz rozwijając postawy patriotyczne wśród naszych uczniów, co roku organizujemy Tydzień z Patronem Szkoły i uroczyście obchodzimy Święto Szkoły.
Opracowały: Małgorzata Kleczkowska,
Anna Sobieszczańska
Bibliografia:
- Historia: encyklopedia szkolna. Warszawa: WSIP, 1995.
- Słownik historyczny. Wrocław: Europa, 2005.
- J. Szlaszyński, A. Makowski: Augustów: monografia historyczna. Augustów: Urząd Miejski, 2007.
- Strony internetowe:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Armia_Krajowa
http://www.edulandia.pl/edukacja/1,124764,6544785,Armia_Krajowa.html
